FITIR SADAKASI

FITIR SADAKASI
Türkçe’de “Fitre“ olarak söylenen Fıtır sadakası : “Ramazan bayramına kavuşan ve temel ihtiyaçları dışında belli bir miktar mala sahip olan Müslümanların kendileri ve velayetleri altındaki kişiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları mali bir ibadettir.”
Bir başka deyişle, fıtır sadakası yükümlülüğü, Yüce Allah’ın kişiye ve velayeti altındaki şahıslara canını bağışlamış olmasına karşılık olmak üzere bir şükran borcu olmak üzere konmuş bir farz ibadettir. . Bu sebeple fıtır sadakası Türkçe’de “CAN-BAŞ SADAKASI“ diye de adlandırılır.
Fıtır sadakası, ramazan orucunun farz kılındığı hicretin 2. yılının Şaban ayında, zekâttan önce farz kılınmıştır.
Abdullah b. Ömer’in rivayetine göre: “Hz. Peygamber fıtır sadakasını 1 sa’ (2.75 litrelik bir ölçü) hurma ve 1 sa’ arpa olmak üzere köle, erkek, kadın, küçük ve büyüklere farz kılmış ve insanlara (bayram) namazından çıkmadan önce verilmesini emretmiştir. (Buhari, “Zekât“ 76, Müslim, “Zekât”, 12)
Fıtır sadakası zekâttan farklı olarak daha geniş bir mükellef kitlesi tarafından yerine getirilir.
Sağ olan ve yine zekâtta olduğu gibi nisab miktarınca mala sahip olan her Müslüman’a farzdır. Yalnız fıtır sadakasında, zekâtta olduğu gibi malın “artıcı“ özellik taşıması ve üzerinden bir yıl geçmesi gerekmez. 80.18 gram altın,595 gram gümüş veya değerince mala sahip olmak nisap miktarıdır. Yine zekâtta olduğu gibi temel ihtiyaçlar (havaic-i asliye) nisap miktarının dışındadır.
Maliki, Şafi ve Hanbelî mezheplerine göre zenginlik ölçüsü olan nisaba sahip olmak şart değildir. Zengin fakir her Müslüman fitre ile yükümlüdür.
Yükümlülük için, akil ve baliğ olmak ta şart değildir. Küçüklerin ve akıl hastalarının mallarından da fitre verilir.
Fıtır sadakası bayramın 1. günü verilebileceği gibi, Ramazan ayı girer girmez de verilebilir, doğrusu bir an önce vermektir.
Zekât kimlere verilirse, fitre de onlara verilir. Varlıklı Müslümanlar fitre vermek suretiyle fakirlere bayram sevincini yaşatmış, hem borcunu ödemiş hem de sevap kazanmış olurlar.
Fitre vermek, orucun kabul edilmesine, ölümün şiddetinden ve kabir azabından kurtulmaya vesile olur
Miktarı:
Hurma, arpa, buğday, kuru üzüm gibi dönemin yaygın gıda maddelerinden 1 sa’ (2.75 litrelik) ölçek ve ya bunun para olarak karşılığı verilir. Bu miktar her sene Ramazan ayı ile birlikte Türkiye’de Diyanet tarafından tesit edilip ilan edilmektedir. Tesbit edilen bu miktar en alt sınır olup, bu sınırın üstüne çıkmak hem serbest hem de daha çok sevap kazanmaya vesiledir.
Niyet
Fitre bir ibadet olduğundan, bu vecibenin yerine getirilmesi için niyet şarttır. Fitre ayrılırken niyet edilebileceği gibi, onu verirken de niyet edilebilir. Niyet, bu ödemeyi, Allah rızası için fitre olarak verdiğini gönülden geçirmek veya dil ile söylemekten ibarettir. Fitreyi fakire verirken onu incitmemek açısından “ bu fitredir “ demeye gerek yoktur.